Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riskini düzenleyen yeni bir yönetmelik yayınladı. Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik, 1 Ekim 2025'te yürürlüğe girecek ve bankaların faiz riski yönetimini daha sıkı bir şekilde denetleyecek. Konsolide ve konsolide olmayan bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosu, yüzde 20'den yüzde 15'e düşürüldü. Bu, bankaların sermaye yeterliliği ve risk yönetimi açısından önemli bir değişiklik anlamına geliyor. Yönetmelik, faiz oranı şoklarına karşı bankaların direncini artırmayı hedefliyor. Yeni düzenlemeyle, bankaların ekonomik değer değişimlerini daha hassas bir şekilde hesaplamaları ve faiz riskine karşı daha iyi önlemler almaları bekleniyor. Bu durum, finansal istikrarın korunması açısından büyük önem taşıyor.

Standart Yaklaşım ve Hesaplama

Yönetmelik, standart yaklaşım uyarınca ekonomik değer değişimi hesaplamasına ilişkin ayrıntılı hükümler içeriyor. Ekonomik değer değişimi hesaplamasında, faize duyarlı pozisyonlardan kaynaklanan tüm gelecekteki nakit akışları dikkate alınacak. Bu pozisyonlar, çekirdek sermayeden indirilen varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve hisse senedi yatırımları dışındaki tüm aktif kalemleri, çekirdek sermaye dışındaki tüm pasif kalemleri ve bilanço dışı kalemleri kapsıyor. Yönetmelikte, faize duyarlı varlık ve yükümlülüklerin yeniden fiyatlanan nakit akışlarının standartlaştırılmasına ilişkin detaylı adımlar belirtiliyor. Faiz oranlarına ilişkin marjlar da nakit akışı hesaplamasına dahil edilecek. Gömülü opsiyonlar da dikkate alınacak ve standartlaştırılmaya uyumlu olmayan pozisyonlar (vadesiz mevduat, erken kapanma riski bulunan vadeli mevduat ve erken ödeme riski bulunan sabit faizli krediler) ayrı bir şekilde ele alınacak. Perakende müşteri mevduatının faiz riski yapısı, gerçek kişi müşteri mevduatının faiz riski yapısı ile karşılaştırılacak ve buna göre değerlendirilecektir.

Çekirdek Mevduat Oranı ve Riskin Değerlendirilmesi

10 yıllık tarihsel veriler kullanılarak çekirdek mevduat oranı hesaplanacak. Gerçek kişi ve perakende müşteri mevduatları, hareketli ve hareketli olmayan mevduat olarak sınıflandırılacak. Çekilme olasılığı düşük olan mevduatın faiz oranındaki önemli değişimler altında dahi yeniden fiyatlama olasılığı düşük olan kısmı çekirdek mevduat olarak, kalan kısmı ise çekirdek olmayan mevduat olarak sınıflandırılacak. Gerçek kişi ve perakende müşterilere ait erken kapanma riski bulunan vadeli mevduat ve erken ödeme riski bulunan sabit faizli kredilerdeki opsiyonalite, iki aşamalı bir yaklaşım kullanılarak dikkate alınacak. Azami oranlarda aşım olması durumunda uygulanacak cezalar da yönetmelikte belirtiliyor. Bu cezalar, önemli sistemik sermaye yeterliliği standart oranının hesaplamasında özkaynaktan indirim şeklinde uygulanacak. Bu düzenlemelerle, BDDK, bankaların faiz oranı riskini daha etkin bir şekilde yönetmelerini ve finansal sistemin istikrarını sağlamayı amaçlıyor.

Yönetmeliğin Yürürlüğe Girmesi ve Sonuçları

Yönetmelik, 1 Ekim 2025'te yürürlüğe girecek ve konsolide esaslara göre uygulaması ise 1 Nisan 2026'da başlayacak. Faiz oranı riski standart rasyosunun yüzde 15'i aşması, bankaların risk yönetiminde zayıflık olduğunu ve müdahale gerekebileceğini gösteriyor. Bu rasyo, bankaların faiz oranı şoklarına karşı ne kadar dayanıklı olduğunu ölçüyor. Yeni düzenleme, bankaların faiz riski yönetimini güçlendirerek finansal istikrarı korumayı hedefliyor. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte, bankalar faiz oranı riski yönetimlerini yeniden gözden geçirmek ve gerekli düzenlemeleri yapmak zorunda kalacaklar. Bu durum, hem bankalar hem de finansal sistem için önemli sonuçlar doğurabilir.